26 Kasım Dünya Zeytin Ağacı Günü

Dünya Zeytin Ağacı Günü her yıl 26 Kasım tarihinde kutlanmaktadır. UNESCO tarafından ilan edilen bu özel gün, zeytin ağacının tarihsel, kültürel ve ekonomik önemine dikkat çekmeyi ve onun sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlar. Zeytin ağacı, barışın, bilgeliğin ve dayanıklılığın sembolü olarak binlerce yıllık bir geçmişe sahiptir. İklim değişikliği ve yoğun şehirleşme gibi tehditler altında olan bu eşsiz ağaç ve onun verdiği zeytin meyvesi, Akdeniz kültürlerinin temel yapı taşlarından biridir.

Dünya Zeytin Ağacı Günü'nün Önemi

Zeytin ağacı, insanlık tarihindeki en eski kültür bitkilerinden biridir ve sürdürülebilir tarımın güçlü bir örneğidir. Hem karbon tutma kapasitesiyle çevreye fayda sağlar hem de ekonomik açıdan milyonlarca insanın geçim kaynağıdır. Ancak, artan çevresel sorunlar ve ormansızlaşma, zeytin ağaçlarını tehdit etmektedir.

Bu özel gün, dünya çapında zeytin ağaçlarının korunması ve bu değerli mirasın gelecek nesillere aktarılması için farkındalık yaratmayı hedefler.

Türkiye’de Zeytin Ağaçlarının Durumu

Türkiye, dünyadaki en büyük zeytin üreticilerinden biridir. Ülkede 200 milyonun üzerinde zeytin ağacı bulunmakta ve bunların 172 milyonu meyve vermektedir. 2024'te sofralık zeytin rekoltesinin 750 bin ton, zeytinyağı üretiminin ise 475 bin ton olması bekleniyor.

Türkiye'deki zeytinlikler, yalnızca kuraklık ve iklim değişikliği gibi doğal tehditlerle değil, aynı zamanda insan kaynaklı tahribatla da karşı karşıyadır. Özellikle son yıllarda, zeytinlik alanlarının imara açılması ve madencilik faaliyetleri bu eşsiz ekosistemi ciddi şekilde tehdit etmektedir.

Zeytinliklerin İmara Açılması

Resmi Gazete'de yayımlanan bazı düzenlemeler, zeytinliklerin "kamu yararı" gerekçesiyle yapılaşmaya açılmasına olanak tanımıştır. Bu durum, zeytinliklerin tarım dışı amaçlarla kullanılmasının önünü açmakta, doğal dengeyi bozmakta ve tarımsal üretimi azaltmaktadır. Özellikle sanayi tesisleri, enerji projeleri ve yerleşim alanları zeytinliklerin yerini almakta, bu da üreticileri ve çevreyi olumsuz etkilemektedir.

Madencilik Faaliyetleri

Zeytinlikler aynı zamanda madencilik faaliyetlerinin hedefi haline gelmiştir. Kömür, altın ve diğer madenler için yapılan projeler, sadece yüzlerce yıllık zeytin ağaçlarının kesilmesine değil, aynı zamanda bu alanlardaki ekosistemin yok olmasına neden olmaktadır. Örneğin, Akbelen Ormanı ve Kaz Dağları'nda yaşanan çevre mücadeleleri, bu sorunun ne kadar ciddi olduğunu gözler önüne sermektedir.

Zeytinliklerin korunması, sadece tarımsal üretim için değil, aynı zamanda ekolojik denge ve kültürel miras için de hayati önem taşır. Bu alanların imara ve madenciliğe karşı daha güçlü koruma yasalarıyla savunulması gerekmektedir. Ayrıca, zeytin üreticilerinin desteklenmesi, sürdürülebilir tarım politikalarının geliştirilmesi ve bireysel farkındalığın artırılması bu mücadelede kritik rol oynamaktadır.

Dünya Zeytin Ağacı Günü, bu eşsiz ağacın sürdürülebilir kalkınmadaki yerini hatırlamamız için bir fırsattır. Hem bireysel hem de toplumsal olarak zeytinlikleri korumak ve bu ağacın yaşadığı sorunlara karşı bilinç oluşturmak, geleceğe yönelik en önemli adımlardan biridir.