İklim Krizi "İmkansız" Felaketleri Gerçeğe Dönüştürüyor!

Yeni bir değerlendirme, dünya genelinde en az 24 "imkansız" sıcak hava dalgasının meydana geldiğini ortaya koydu. Bu durum, insan kaynaklı iklim krizinin aşırı hava olaylarını nasıl daha da şiddetlendirdiğine dair çarpıcı kanıtlar sunuyor. Fosil yakıt emisyonlarının neden olduğu bu olaylar, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da can kayıplarına, büyük hasarlara ve toplumsal düzenin bozulmasına yol açtı. Bu "imkansız" olaylar, iklim modellerine göre, insan etkisi olmasaydı gerçekleşme ihtimali neredeyse sıfır olan olaylardı.

İklim Krizi Kaynaklı "İmkansız" Hava Olayları: Örnekler ve Etkileri

Bilimsel analizler, fosil yakıt emisyonlarının neden olduğu ekstra ısı olmasaydı, bu "imkansız" sıcak hava dalgalarının gerçekleşme ihtimalinin neredeyse sıfır olduğunu gösteriyor. Bu olaylar, insan medeniyetinin son 5.000 yılda deneyimlediği her şeyin ötesinde bir şiddet ve sıklıkta meydana geliyor. Örneğin;

2024'te Akdeniz'den Tayland'a, Filipinler'den Sahel'e kadar uzanan geniş bir coğrafyada yaşanan aşırı sıcaklar, insan sağlığını tehdit etti, tarımsal üretimi düşürdü ve enerji sistemleri üzerinde büyük baskı oluşturdu.

2022'de Kuzey Amerika ve Avrupa'da, 2020'de Çin, Rusya ve Kuzey Kutbu'nda, 2019'da yine Avrupa'da ve 2018'de Kuzey Yarımküre'nin geniş bölgelerinde yaşanan aşırı sıcaklar, orman yangınlarını tetikledi, altyapıya zarar verdi ve binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden oldu.

Denizlerdeki "imkansız" sıcak hava dalgaları, 2016'dan beri Tasman Denizi, Kuzeydoğu Pasifik ve Kuzey Kutup Okyanusu gibi bölgelerde deniz ekosistemlerini tahrip etti, mercan resiflerini beyazlattı ve balıkçılığı olumsuz etkiledi.

2022'de Kuzey Hindistan ve Pakistan'da meydana gelen ve 100 kat daha olası hale gelen aşırı sıcaklar ise büyük can kayıplarına ve ekonomik zarara yol açtı.

2023 Eylül ayında Libya'da meydana gelen sel felaketi ise binlerce can kaybına ve büyük bir yıkıma neden oldu.

İklim Krizinin İnsan Hayatına Etkisi: Somut Verilerle Acı Tablo

Araştırmalar, iklim krizinin aşırı hava koşullarının sonuçlarını nasıl kötüleştirdiğini değerlendiriyor ve milyonlarca insanın erken ölümüne neden olduğunu ortaya koyuyor. Yapılan çalışmalar, iklim krizinin artık doğal afetler olarak kabul edilen olaylardaki rolünü hesaplıyor ve 550'den fazla sıcak hava dalgası, sel, fırtına, kuraklık ve orman yangınının küresel ısınma nedeniyle önemli ölçüde daha şiddetli veya daha sık hale geldiğini gösteriyor. Bu olaylar, küresel ısınmanın insan hayatı üzerindeki doğrudan etkisini gözler önüne seriyor.

Yeni doğan ölümleri: Küresel ısınma sıcaklıkları normal sınırların ötesine taşımasaydı, ısıdan ölen her üç yenidoğan bebekten birinin hayatta kalacağı tahmin ediliyor. Bu, yılda yaklaşık 10.000 kayıp bebek anlamına geliyor.

Isıya bağlı ölümler: 1991-2018 yılları arasında yaz aylarındaki ısıya bağlı ölümlere ilişkin bir çalışma, 43 ülkede küresel ısınmanın ölümcül bir etkisi olduğunu buldu. Bu veriler, dünya genelinde yılda 100.000'den fazla insanın aşırı sıcaklar nedeniyle hayatını kaybettiğini gösteriyor.

2003 yılındaki Avrupa sıcak hava dalgasında İngiltere'de 1000'den fazla kişi hayatını kaybetti. Bu ölümlerin büyük bir kısmı küresel ısınma olmasaydı önlenebilirdi.

2017'de Maria Kasırgası, iklim değişikliği nedeniyle daha da şiddetlendi ve Porto Riko'da 3.700 kişinin ölümüne neden oldu.

2019'da Mozambik'te meydana gelen Idai Kasırgası nedeniyle 13.000 kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Bu felaketin etkileri de iklim değişikliğiyle daha da arttı.

Atıf Bilimi ve Kanıtlar: İklim Değişikliğinin Parmak İzleri

Aşırı hava olaylarında küresel ısınmanın rolünü belirleme bilimi, "atıf" olarak adlandırılıyor. Carbon Brief tarafından derlenen veri tabanı, 744 atıf çalışmasını içeriyor ve iklim acil durumunun bugün hayatları nasıl etkilediğini gösteriyor. Bu çalışmalar, bugüne kadar yaklaşık 1,3°C küresel ısınmanın yol açtığı etkileri inceliyor. Atıf bilimi, hava durumu verilerini kullanarak bugünün ısınan iklimindeki aşırı olayları, büyük ölçekli fosil yakıt yakımından önce var olan iklimin bilgisayar modellerindeki aynı olaylarla karşılaştırıyor. Bu karşılaştırma, bilim insanlarının aşırı olayın bugün ne kadar daha olası ve şiddetli olduğunu hesaplamasına olanak tanıyor.

İklim Krizinin Maliyeti: Ekonomik ve Sosyal Yıkım

İklim krizi, can kayıplarının yanı sıra büyük maddi hasara da yol açıyor.

Harvey Kasırgası'nın 2017'de ABD'de neden olduğu hasar, küresel ısınma olmasaydı meydana gelen hasarın çok daha fazlasına (tahmini %30-50) neden oldu.

Sandy Kasırgası (2012) ve Hagabis Tayfunu (2019) gibi kasırgalar, iklim değişikliğinin etkisiyle milyarlarca dolar daha fazla zarara yol açtı.

İngiltere'deki seller, insan kaynaklı iklim değişikliği olmasaydı, 18 milyar dolarlık hasarın yalnızca yarısına neden olurdu.

ABD ve Güney Afrika'da mahsul kayıpları, küresel ısınma nedeniyle milyarlarca dolar değerinde gıdanın kaybedilmesine neden oldu.

Japonya'da kiraz çiçeklerinin erken açması gibi kültürel etkinlikler de iklim değişikliğinden etkileniyor.

Acil Eylem Gerekiyor: COP29 ve Sonrası

Bilim insanları, dünyanın 2,5°C ila 3,0°C ısınma yolunda ilerlediği konusunda uyarıyor ve bu durumun felaketle sonuçlanacağını belirtiyor. Azerbaycan'daki COP29 iklim zirvesinde bir araya gelen dünya uluslarını, karbon emisyonlarında derin ve hızlı kesintiler yapmaya ve iklim felaketlerine karşı korunmak için gereken finansmanı sağlamaya çağırıyorlar.

İklim Krizi Ayrımcılık Yapmıyor: Herkes Tehlikede!

Imperial College London'dan Dr. Joyce Kimutai, iklim krizinin herkesi etkilediğini ve aşırı hava koşullarından korunmak için fonlamada büyük bir artışa ihtiyaç olduğunu vurguluyor. Kimutai, "İklim krizi insanları nasıl etkilediği konusunda ayrımcılık yapmıyor. Dünyanın her yerini etkiliyor." diyor ve ekliyor: "Atıf çalışmaları, insanları aşırı hava koşullarından, özellikle de zaten sıcak hava dalgalarına, sellere ve fırtınalara karşı savunmasız olan toplulukları korumak için fonlamada büyük bir artışa yönelik kritik bir ihtiyaç olduğunu gösteriyor."

Çözüm İçin Ne Yapmalıyız?

İklim krizinin etkilerini hafifletmek için atılması gereken adımlar şunlardır:

Karbon emisyonlarını hızla ve büyük ölçüde azaltmak: Fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişi hızlandırmak, enerji verimliliğini artırmak ve sürdürülebilir ulaşım sistemlerine yatırım yapmak gerekiyor.

İklim değişikliğine uyum sağlamak: Aşırı hava olaylarına karşı altyapıyı güçlendirmek, erken uyarı sistemleri kurmak ve savunmasız toplulukları desteklemek büyük önem taşıyor.

İklim finansmanını artırmak: Gelişmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum çabalarına destek olmak için taahhüt ettikleri finansmanı sağlamaları gerekiyor.

Kamuoyunu bilinçlendirmek: İklim değişikliğinin tehlikeleri ve çözüm yolları hakkında kamuoyunu bilgilendirmek ve farkındalığı artırmak gerekiyor.

Uluslararası işbirliğini güçlendirmek: İklim değişikliğiyle mücadele, küresel bir çaba gerektiriyor. Ülkelerin, emisyon azaltımı ve iklim değişikliğine uyum konusunda iş birliği yapması ve ortak çözümler üretmesi gerekiyor.

İklim krizi, artık uzak bir tehdit değil, bugün yaşanan ve yıkıcı etkileri her geçen gün artan bir gerçek. Aşırı hava olaylarının artan şiddeti ve sıklığı, acil ve kararlı adımlar atılmasını zorunlu kılıyor. Karbon emisyonlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum sağlanması ve savunmasız toplulukların desteklenmesi, bu küresel felaketin etkilerini hafifletmek ve yaşanabilir bir gelecek inşa etmek için hayati önem taşıyor. Her bireyin, her ülkenin bu mücadelede sorumluluğu var ve zaman kaybetmeden harekete geçmek zorundayız.