Yolsuzluk, İklim Eylemlerini Nasıl Engelliyor? Yolsuzluk Algıları Endeksi Açıklandı ! Türkiye Kaçıncı Sırada?

Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International) tarafından yayınlanan 2024 Yolsuzluk Algıları Endeksi (CPI), yolsuzluğun küresel düzeyde endişe verici boyutlarda olduğunu ve iklim kriziyle mücadele gibi hayati çabaları sekteye uğrattığını ortaya koydu.

Rapor, ülkelerin üçte ikisinden fazlasının 100 üzerinden 50'nin altında puan alarak ciddi yolsuzluk sorunlarına işaret ettiğini gösteriyor. Bu durum, sadece ekonomik kalkınmayı ve demokrasiyi değil, aynı zamanda iklim değişikliğiyle mücadeleyi de olumsuz etkiliyor. Peki, yolsuzluk ve iklim krizi arasındaki bağlantı nedir ve Türkiye bu tabloda nerede duruyor?

Yolsuzluk ve İklim Krizi Arasındaki Tehlikeli İlişki

Rekor kıran sıcaklıklar, aşırı hava olayları ve yükselen deniz seviyeleri, iklim krizinin yıkıcı etkilerini gözler önüne seriyor. Ancak, bu krizle mücadeledeki en büyük engellerden biri de yolsuzluk. Transparency International'ın raporu, yolsuzluğun iklim eylemlerini şu şekillerde engellediğini vurguluyor:

İddialı Politikaları Engelleme: Yolsuzluk, iklim değişikliğiyle mücadele için gerekli olan iddialı politikaların benimsenmesini ve uygulanmasını zorlaştırıyor. Özellikle, petrol ve gaz lobilerinin siyasi karar alma süreçlerindeki etkisi, şeffaflığı ve hesap verebilirliği zayıflatıyor.

İklim Finansmanının Kötüye Kullanımı: İklim değişikliğine uyum ve emisyon azaltımı için ayrılan milyarlarca dolarlık fon, yolsuzluk nedeniyle çalınma veya kötüye kullanılma riski altında. Bu durum, iklim projelerinin etkinliğini azaltıyor ve en savunmasız toplulukları korumasız bırakıyor.

Adil Geçişi Engelleme: Yolsuzluk, yenilenebilir enerjiye geçiş gibi "adil geçiş" süreçlerini de baltalıyor. Yetersiz denetim ve şeffaflık, kötü niyetli aktörlerin bu süreçlerden haksız kazanç sağlamasına olanak tanıyor.

Çevre Savunucularını Hedef Alma: İklim kriziyle mücadelede ön saflarda yer alan toprak ve çevre savunucuları, yolsuzluğun yaygın olduğu ülkelerde sıklıkla tehdit, şiddet ve hatta cinayet riskiyle karşı karşıya kalıyor.

Uluslararası İklim Diplomasisinde Yolsuzluğun Etkisi

Transparency International'ın raporu, iklim diplomasisindeki kilit aktörlerin de yolsuzlukla mücadelede yetersiz kaldığını ortaya koyuyor. Özellikle, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP) gibi uluslararası zirvelere ev sahipliği yapan ülkelerin çoğunun düşük veya azalan yolsuzluk algısı puanlarına sahip olması dikkat çekiyor. Bu durum, COP müzakerelerinin etkinliğini ve şeffaflığını olumsuz etkiliyor.

Örneğin, COP29'a ev sahipliği yapacak olan Azerbaycan'ın yolsuzluk algısı puanı oldukça düşük. COP30'a ev sahipliği yapacak Brezilya ise, 2024 CPI'da şimdiye kadarki en düşük puanını aldı. Bu ülkelerdeki yolsuzluk sorunları, iklim finansmanı hedeflerine ulaşılmasını ve küresel işbirliğini zorlaştırabilir.

Türkiye Yolsuzluk Algıları Endeksi'nde Geriliyor

Türkiye, 2024 Yolsuzluk Algıları Endeksi'nde 180 ülke arasında 34 puanla 107. sırada yer alarak, son yıllardaki düşüş eğilimini sürdürdü. Bu durum, Türkiye'nin yolsuzlukla mücadelede ciddi sorunlar yaşadığını ve şeffaflık, hesap verebilirlik ve hukukun üstünlüğü ilkelerinin güçlendirilmesi gerektiğini gösteriyor.

Yolsuzlukla Mücadele İçin Acil Eylem Çağrısı

Transparency International Başkanı François Valérian, yolsuzluğun sadece kalkınmayı baltalamakla kalmadığını, aynı zamanda demokrasinin, istikrarın ve insan haklarının aşınmasının temel nedeni olduğunu vurguluyor. Valérian, uluslararası toplumu ve her ülkeyi, yolsuzlukla mücadeleyi en önemli öncelik haline getirmeye çağırıyor.

 François Valérian

Transparency International CEO'su Maíra Martini ise, anlamlı iklim eylemlerinin tamamen rayından çıkmaması için yolsuzluğun acilen ortadan kaldırılması gerektiğini belirtiyor. Martini, hükümetlerin ve çok taraflı kuruluşların, iklim finansmanını korumak, güveni yeniden inşa etmek ve etkiyi en üst düzeye çıkarmak için iklim çabalarına yolsuzlukla mücadele önlemlerini dahil etmesi gerektiğini vurguluyor.

Greenpeace International İcra Direktörü Mads Christensen de, fosil yakıt yolsuzluğunun iklim çabalarını baltaladığına dikkat çekiyor ve şirketlerin, eleştirmenleri susturmak ve yasal düzenlemeleri zayıflatmak için milyarlarca dolar harcadığını belirtiyor.

Yolsuzluk, küresel bir tehdit olarak iklim kriziyle mücadeleyi, demokrasiyi ve sürdürülebilir kalkınmayı engelliyor. 2024 Yolsuzluk Algıları Endeksi, bu tehlikeli eğilimin altını çiziyor ve acil eylem çağrısında bulunuyor. Türkiye'nin de yolsuzluk algısı endeksindeki düşüşü, bu küresel sorunun bir parçası olduğunu ve acil reformlara ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor. Yolsuzlukla mücadele, sadece ekonomik ve siyasi istikrar için değil, aynı zamanda gezegenimizin geleceği için de hayati önem taşıyor.