Zirai Don Felaketi : Zirai Donun Tarıma ve Ekonomiye Etkileri

Türkiye genelinde Nisan ayının ortasında yaşanan ani sıcaklık düşüşleri ve zirai don, binlerce çiftçinin emeğini ve ürününü vurdu. Özellikle 9-13 Nisan tarihleri arasında 36 ilde sıfırın altına düşen sıcaklıklar ve kar yağışı, başta meyve bahçeleri olmak üzere ekili alanlarda ciddi hasara yol açtı. Fındıktan kayısıya, elmadan üzüme kadar pek çok kritik ürün zirai dondan etkilenirken, çiftçiler şimdi zararlarının karşılanmasını ve etkilenen bölgelerin afet bölgesi ilan edilmesini talep ediyor. Bu durum, hem üreticinin geleceği hem de tüketicinin cebi için endişe yaratıyor.

Hangi İller ve Ürünler Zirai Dondan Etkilendi? Hasarın Boyutu Büyük

Nisan ayındaki beklenmedik soğuk hava dalgası, Türkiye'nin dört bir yanındaki tarım arazilerini etkiledi. Hasar raporları gelmeye devam ederken, öne çıkan bazı bölgeler ve ürünler şunlar:

• Karadeniz: Düzce'de fındık başta olmak üzere yaban mersini, frambuaz, frenk üzümü; Samsun Bafra'da meyve ağaçları ve çilek bahçeleri.

• Ege: Manisa'da filizlenen üzüm bağları (özellikle Saruhanlı, Turgutlu, Salihli, Alaşehir).

• İç Anadolu: Karaman ve Kayseri'de elma bahçeleri; Konya Akşehir'de kiraz ağaçları; Sivas'ta meyvecilik yapılan ilçeler; Niğde'de kiraz, elma ve diğer sert çekirdekli meyveler.

• Doğu Anadolu: Malatya'da başta kayısı olmak üzere birçok ürün; Adıyaman'da Trabzon hurması, badem, ceviz, kiraz, üzüm.

• Marmara: Tekirdağ'da meyve bahçeleri.

  
  

Tarım ve Orman İl Müdürlükleri ile TARSİM ekipleri, ülke genelinde hasar tespit çalışmalarına başladı. TARSİM, yaşanan olayın son yılların en büyük zirai don olaylarından biri olduğunu belirtti.

Çiftçinin Mücadelesi: Dona Karşı Ateş, Sis ve 'Buz Kalkanı'

Üreticiler, ürünlerini dondan korumak için gece boyunca zorlu bir mücadele verdi. Tekirdağ'da çiftçiler bahçelerinde ateş yakıp sisleme makineleri kullanırken, Kayseri gibi elma üretim merkezlerinde ağaçların üzerine su püskürtülerek buz tabakası oluşturulan "Spring Su Uygulaması" yöntemiyle meyve gözleri korunmaya çalışıldı. Ancak sıcaklıkların eksi 15 derecelere kadar düşmesi, bu çabaların birçok yerde yetersiz kalmasına neden oldu.

Yetkililerden Açıklamalar: Stratejik Ürünlerde Risk Yok, Meyvede Hasar Var

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yaptığı açıklamada, özellikle hububat, baklagiller ve yağlı tohumlar gibi stratejik ürünlerde yurt içi gıda arzını olumsuz etkileyecek bir risk bulunmadığını belirtti. Ancak Bakan Yumaklı, "eksi 15 dereceye kadar düşen sıcaklıklar sonucu oluşan don olayının, ülkemizin belli bölgelerinde kayısı, üzüm, elma, şeftali ve nektarin gibi bazı meyve gruplarını maalesef farklı derecelerde etkilediğini" kabul etti ve hasarın boyutunun çalışmalarla ortaya çıkacağını ifade etti.

TARSİM ise sigortalı üreticilerin hasar tespit çalışmalarının başladığını ve en kısa sürede tamamlanacağını duyurarak, üreticilerin endişe etmemesini istedi.

Çiftçinin ve Vekillerin Talebi: Acil Destek ve Afet Bölgesi İlanı

Yaşanan büyük zarar karşısında çiftçiler ve onları temsil eden siyasetçiler acil destek çağrısında bulunuyor:

• Zararın Karşılanması: Hem DEM Parti Milletvekili İbrahim Akın hem de Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, devletin bu olayı bir felaket olarak değerlendirip, TARSİM sigortası olsun veya olmasın tüm çiftçilerin zararını karşılaması gerektiğini vurguladı.

• Afet Bölgesi İlanı: Suiçmez, etkilenen illerin acilen afet bölgesi ilan edilmesi gerektiğini belirtti.

• Doğrudan Destek: CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Cumhurbaşkanı'nın doğrudan destek talimatı vermesi gerektiğini ifade etti.

Tüketiciyi Neler Bekliyor? Fiyat Artışı ve İhracat Kaybı Endişesi

Zirai donun sadece üreticiyi değil, tüm ekonomiyi ve tüketiciyi etkilemesi bekleniyor:

• Gıda Enflasyonu: Özellikle meyve ve sebzede arz açığı yaşanması ve bunun sonucunda ciddi fiyat artışlarının meydana gelmesi bekleniyor. Ömer Fethi Gürer, "Üretici, çiftçi, ürün dondu. Ani hava değişimi ile ortaya çıkacak olumsuz tabloda tüketici yanacak" uyarısında bulundu.

• İhracat Gelirlerinde Azalma: Kayısı, fındık, üzüm gibi Türkiye'nin önemli ihraç ürünlerinin dondan etkilenmesi, ihracat gelirlerinde düşüşe neden olabilir.

• Yaşam Maliyetine Etki: Gıda fiyatlarındaki artış, genel yaşam maliyetini daha da yukarı çekebilir.

Risk Henüz Geçmedi: Meteoroloji'den Yeni Uyarı

Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İç Anadolu ve Batı Karadeniz'in iç kesimleri başta olmak üzere bazı bölgelerde zirai don riskinin devam ettiğini belirterek, çiftçileri tedbirli olmaları konusunda uyardı.

Nisan ayında yaşanan zirai don felaketi, Türkiye tarımı ve ekonomisi için ciddi bir darbe oldu. Binlerce çiftçi büyük zararla karşı karşıya kalırken, gözler yetkililerin atacağı adımlarda. Çiftçilerin zararlarının karşılanması, etkilenen bölgelerin afet bölgesi ilan edilmesi ve gelecekte benzer olaylara karşı daha etkin önlemlerin alınması talepleri ön plana çıkıyor. Bu süreçte tüketicileri de gıda fiyatlarında olası artışlar beklerken, zirai donun etkilerinin önümüzdeki aylarda daha net hissedileceği öngörülüyor.