Karides Atıkları Artık Havayı Temizliyor

Sofralarımızı süsleyen lezzetli karideslerin arkasında bıraktığı kabukların, gezegenimizin en büyük sorunlarından biri olan iklim değişikliğiyle mücadelede bir kahramana dönüşebileceğini hiç düşündünüz mü? Sharjah Üniversitesi'nden bilim insanları, tam da bunu başaran devrim niteliğinde bir teknoloji geliştirdi. Mutfak atığı olarak görülen milyonlarca ton karides kabuğu, artık atmosferdeki karbondioksiti yakalayan yüksek performanslı bir malzemeye dönüştürülüyor. Bu yenilik, hem devasa bir atık sorununa çözüm buluyor hem de iklim krizine karşı yeni bir umut kapısı aralıyor.

Her yıl dünya genelinde karides, ıstakoz ve yengeç gibi kabuklu deniz ürünlerinin işlenmesiyle yaklaşık 8 milyon ton atık ortaya çıkıyor. Genellikle çöp sahalarına atılan veya denize dökülen bu organik atıklar, ciddi bir çevre kirliliği kaynağı. Sharjah Üniversitesi'ndeki Dr. Haif Al-Jomard liderliğindeki ekip, bu sorunu bir fırsat olarak gördü. Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki yerel bir pazardan temin ettikleri karides kabukları, başları ve bağırsaklarını kullanarak, atığı değerli bir kaynağa dönüştürmenin yolunu buldular.

Atıktan Aktif Karbona: Teknoloji Nasıl Çalışıyor?

Peki, sıradan bir karides kabuğu atmosferdeki karbondioksiti yakalayan bir süngere nasıl dönüşüyor? Süreç, birkaç aşamalı sofistike bir işlemi içeriyor:

Karides atıkları yüksek sıcaklıkta oksijensiz bir ortamda yakılarak "biyoçar" adı verilen kömürümsü bir maddeye dönüştürülüyor. Elde edilen bu madde, asit işlemi, kimyasal aktivasyon ve bilyalı öğütme gibi bir dizi işlemden geçirilerek yüzey alanı inanılmaz derecede artırılıyor.

Bu işlemlerin sonunda, milyonlarca mikroskobik gözenekle dolu, sünger benzeri bir yapıya sahip "aktif karbon" elde ediliyor. Araştırmaya göre, bu malzeme, CO₂ moleküllerini yakalama ve hapsetme konusunda olağanüstü bir performans sergiliyor ve defalarca kullanılabiliyor.

Karides kabuğundan üretilen bu aktif karbonun potansiyeli, sadece endüstriyel bacalardan CO₂ yakalamakla sınırlı değil. Bu çok yönlü malzemenin diğer potansiyel kullanım alanları şunlar:

• Su ve Hava Arıtma: Sudaki ve havadaki kirleticileri filtrelemek.

• Solvent Geri Kazanımı: Endüstriyel süreçlerde kullanılan kimyasalları geri kazanmak.

• Altın Çıkarma: Madencilikte altını cevherden ayırmak.

• Tıbbi Uygulamalar: Vücuttaki toksinleri temizlemek gibi medikal amaçlar.

Sürdürülebilir Bir Gelecek İçin Neden Önemli?

Bu teknoloji, döngüsel ekonomi ilkelerinin mükemmel bir örneğini sunuyor. Tek bir inovasyonla iki büyük çevre sorununa aynı anda çözüm bulunuyor:

Milyonlarca tonluk deniz ürünü atığı, çevreye zarar vermek yerine ekonomiye kazandırılıyor ve atmosferdeki sera gazı emisyonlarını azaltmak için düşük maliyetli ve etkili bir araç sunuluyor.

Dr. Al-Jomard'ın belirttiği gibi, bu çalışma sadece deniz ürünleri atıklarının yarattığı çevresel zorlukları ele almakla kalmıyor, aynı zamanda sera gazı emisyonlarını azaltma ve iklim değişikliğini hafifletme yönündeki küresel çabalara da katkıda bulunuyor.